ประวัติความเป็นมาหอจดหมายเหตุ

สืบค้นเอกสารหอจดหมายเหตุ

ห้องหนังสือ


จุดกำเนิดเสด็จประพาสต้น

การปลอมพระองค์ของล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๕ ไปเยี่ยมเยียนราษฎรของพระองค์อย่างใกล้ชิดอย่างไม่ถือพระองค์นั้น นำความปลาบปลื้มมาสู่พสกนิกรชาวไทยทั่วหน้าโดยเฉพาะราษฎรที่อยู่ตามหัวเมืองต่างๆ เพราะเป็นครั้งแรกที่พระมหากษัตริย์ทรงให้ความใกล้ชิดกับราษฎรอย่างแท้จริง อันเป็นหนึ่งในเหตุผลของสมัญญานามที่ได้รับว่า ทรงเป็น “พระปิยมหาราช” การเสด็จประพาสต้นของล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๕ นี้ มีสาเหตุด้วยกันสองประการ
 
คือทรงไม่ค่อยสบายพระวรกาย เนื่องจากทรงตรากตรำทำงานโดยแทบจะไม่มีเวลาพักนั้นประการหนึ่ง ประการที่สอง ทรงได้รับคำกราบทูลแนะนำให้งดพระราชกิจสักพักหนึ่ง เพื่อจะได้ผ่อนคลายความวิตกกังวลในเรื่องต่างๆ ดังที่ ชาลี เอี่ยมกระสินธุ์ กล่าวไว้ในหน้า ๒๙ ในหนังสือ ร.๕ กับกรุงสยามว่า “ควรปลอมพระองค์ในการประพาสต้นเพื่อพักผ่อนรักษาพระองค์ตามคำกราบทูลของนายแพทย์ โดยจะต้องประพาสไปให้พ้นจากความรำคาญ อย่าให้ต้องเป็นพระราชธุระในราชกิจอย่างใดทั้งสิ้น เป็นระยะเวลาสักคราวหนึ่ง พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระดำริชอบด้วยตามคำแนะนำของหมอ และความคิดเห็นของพระบรมวงศานุวงศ์”
 
หรือที่สมเด็จกรมพระยาดำรงฯ ทรงบันทึกไว้ในจดหมายฉบับที่ ๑ หน้า ๑ ว่า “เหตุที่จะเสด็จประพาสต่อไปในคราวนี้ได้ทราบว่า เมื่อก่อนจะเสด็จขึ้นมาบางปะอิน พระเจ้าอยู่หัวไม่ใคร่จะทรงสบาย หมายจะเสด็จฯ ขึ้นมาพักรักษาพระองค์ตามเคย ก็มีพระราชกังวลและพระราชกิจติดตามขึ้นมา หาเวลาพักไม่ใคร่ได้ จึงไม่ทรงสบายมากไป เสวยไม่ได้และบรรทมไม่หลับทั้งสองอย่าง หมอเห็นว่าจะต้องเสด็จประพาสเที่ยวไปให้พ้นความรำคาญ อย่าให้เห็นพระราชธุระในราชกิจอย่างใดๆ เสียสักคราวหนึ่ง จึงจะรักษาพระองค์ให้ทรงสบายได้ดังเก่าโดยเร็ว”

Read more...

วันนี้ในอดีต


1 เมษายน พ.ศ.2558 : วันโกหกโลก
วันโกหกโลก วันที่ 1 ทีไรคนไทยเป็นสุขใจทุกที เพราะเป็นวันเงินเดือนออก แถมยังเป็นวันที่นักเสี่ยงโชคร่าเริงสุดๆ เพราะเป็นวันหวยออกนั่นเอง แต่สำหรับชาวฝรั่ง วันที่ 1 เมษายน กลับเป็นวันที่พวกเขาเรียกกันว่า "April Fool’s Day" ซึ่งก็คือ วันแห่งการโกหก หรือเรียกอีกชื่อว่า วันเมษาหน้าโง่ เป็นวันที่ทุกคนสามารถแกล้งกันสนุกสนานด้วยการโกหก โดยไม่ถือโทษโกรธกัน ดังนั้น อาจะมีการปล่อยข่าว (ลือ) ต่างๆ นานา ก่อนจะมาเฉลยทีหลังว่า เป็นเรื่องไม่จริงแต่อย่างใด เช่น การปล่อยข่าวลือดาราดังเสียชีวิต เป็นต้น

1 เมษายน พ.ศ.2524 : เอื้อ สุนทรสนาน ผู้ก่อตั้งวงสุนทราภรณ์ ถึงแก่กรรม
ครูเอื้อเป็นนักดนตรี นักร้อง นักแต่งเพลง ผู้ก่อตั้งวง สุนทราภรณ์ เกิดเมื่อวันที่ 21 มกราคม 2453 ที่ อ.อัมพวา จ.สมุทรสาคร เริ่มเรียนดนตรีกับ พระเจนดุริยางค์ (ปิติ วาทะยะกร) หัดสีไวโอลินและเป่าแซกโซโฟน ในปี 2467 เป็นนักดนตรีประจำกองเครื่องสายฝรั่งหลวง ที่กรมมหรสพ ได้ร้องเพลง ในฝัน ในภาพยนตร์เรื่อง ถ่านไฟเก่า เป็นครั้งแรก ต่อมาได้ตั้งวงดนตรีสุนทราภรณ์เมื่ออยู่กรมโฆษณาการ (กรมประชาสัมพันธ์ปัจจุบัน) มีผลงานเพลงกว่า 1,000 เพลง ครอบคลุมทั้งเพลงเทศกาล เพลงปลุกใจ เพลงสถาบัน เพลงรัก เพลงสะท้อนสังคม เพลงรำวง เพลงลีลาส ฯลฯ ทั้งที่บันทึกเสียงแล้ว และยังไม่ได้บันทึกเสียง อีกกว่า 700 เพลง ท่านได้รับแผ่นเสียงทองคำพระราชทาน ถึง 4 ครั้ง และได้รับเครื่องราชอิสริยาภรณ์สูงสุด ตติยจุลจอมเกล้าวิเศษ ในปี 2518
1 เมษายน พ.ศ.2432 : พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประกาศพระบรมราชโองการให้ถือวันที่ 1 เมษายน เป็นวันขึ้นปีใหม่
ประกาศพระบรมราชโองการให้ถือวันที่ 1 เมษายน เป็นวันขึ้นปีใหม่ จากเดิมที่เคยถือวันขึ้นปีใหม่ 2 ครั้ง คือ วันขึ้น 1 ค่ำเดือนห้า ซึ่งเป็นอิทธิพลจากลัทธิพราหมณ์ และวันสงกรานต์ อีกทั้ง ในปีนี้วันที่ 1 เมษายน (รัตนโกสินทร์ศก. 108) ก็ตรงกับวันขึ้น 1 ค่ำเดือนห้าพอดี

1 เมษายน พ.ศ.2435 :  จัดตั้งกระทรวงศึกษาธิการ (เดิมคือกระทรวงธรรมการ) ทำหน้าที่บริหารงานด้านการศึกษาของชาติเป็นสำคัญ
ตั้งกระทรวงศึกษาธิการ (เดิมคือกระทรวงธรรมการ) มีพระยาภาสกรวงศ์ (พร บุนนาค) เป็นเสนาบดีคนแรก ทำหน้าที่บริหารงานด้านการศึกษาของชาติเป็นสำคัญ

หนังสือเก่า